ประโยชน์ของการปลูกพืชในระบบ aquaponics

          อควาโปนิกส์เป็นการรวมเอาระบบไฮโดรโปนิกส์กบัการเลี้ยงสัตว์น้ำในระบบหมุนเวียนเข้าด้วยกัน เพื่อไปผลิตอาหารด้วยวิธีตามธรรมชาติและยั่งยืน แต่ที่มีความสำคัญกว่าคือว่าเป็นวิธีการปลูกพืชแบบอินทรีย์ โดยปราศจากดิน เพื่อให้เกิดวามเข้าใจกับเทคโนโลยีการผลิตนี้ได้ดีขึ้น จึงทำความเข้าใจเกี่ยวกับความแตกต่าง ข้อดีและข้อเสียระหว่างออแกนิกส์ฟาร์มไฮโดรโปนิกส์ การเลี้ยงสัตว์น้ำในระบบหมุนเวียน และอควาโปนิกส์) ตามตารางเปรียบเทียบ ดังตารางที่ 2

ตารางที่ 2 เปรียบเทียบข้อดีและข้อเสียของการทำเกษตรแบบอินทรีย์ การปลูกพืชแบบไร้ดิน การเลี้ยงสัตว์น้ำใน ระบบหมุนเวียน และอควาโปนิกส์
ประเภท
ข้อดี
ข้อเสีย
เกษตรอินทรีย์ (Organic Farming)
- ได้รับความนิยมในตลาดเพราะเป็นวิธี การผลติอาหารที่มีผลดีตอ่สุขภาพ
- ปุ๋ยได้จากของเหลอืใช้
- ใช้จุลินทรีย์ในการกำจัดศัตรูพืช
- ใช้ระบบชีวภาพในการผลติทำให้พืชมีรสชาติดีและมีธาตุอาหารสูง
- ใช้พื้นที่มากกว่าการผลิตแบบดั้งเดิม
- ต้นทุนการผลิตสูงมาก การรับรอง มาตรฐานอินทรีย์จะสูงกว่าการผลิตโดยฟาร์ม
- ไม่ได้ให้ความสำคัญเกษตรกรรายย่อยที่ผลติออแกนิกส์เพื่อการค้า
การปลูกพืชไร้ดิน (Hydroponics)
- สามารถผลติพืชได้มาก ในพื้นที่จำกัด
- ถ้าสามารถควบคมุสภาวะแวดล้อมได้ ทำให้มีความทนทานและผลิตได้ตลอดทั้งปี
- ขึ้นอยู่กับปุ๋ย ต้นทุนสูงและยากจะแก้ปัญหาที่เกี่ยวกับความต้องการของโลกที่เพิ่มขึ้น
การเลี้ยงสัตว์น้ำในระบบน้ำหมุนเวียน (Recirculating Aquaculture System)
ผลิตได้ปริมาณมากในพื้นที่ขนาดเล็ก
- มีความเสี่ยงสูงเนื่องจากปล่อยปลาหนาแน่นมาก
- มีการปล่อยของเสียออกมา เป็นจำนวนมาก
อควาโปนิกส์ (Aquaponics)
รวมเอาข้อดีทั้งหมดของออแกนิค ไฮโดรโปนิกส์ และ RAS.
- ของเสียจากปลาเป็นปุ๋ยสำหรับพืช
- ปลาไม่เป็นพาหะของเชื้อ E. coli และ Salmonella เหมือนที่พบในสัตว์เลือดอุ่น
- เป็นวิธีที่ยั่งยืนที่สุดของทั้ง 4 วิธีที่กล่าวถึงในที่นี้ มวลชีวภาพที่มีอยู่ของปลาในถังมีผลตอ่การเจริญเติบโตของพืช
- การจัดการต้องอาศัยผู้มีความรู้ทั้งการเลี้ยงปลาและปลูกพืช
- การสูญเสียของปลาในถังสามารถกระทบต่อผลผลติของพืช

ที่มา : ดัดแปลงจาก Nelson (2008)

          สรุปแล้วการเลี้ยงสัตว์น้ำและการปลูกพืชไร้ดินในระบบเดียวกัน ซึ่งเรียกว่าระบบอควาโปนิกส์ ทำให้เป็นระบบการผลิตที่ลดการใช้น้ำ เพราะสามารถนำกลับไปใช้ใหม่ได้ ไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพราะไม่ทิ้งน้ำเสียสู่สิ่งแวดล้อมโดยตรงและที่สำคัญเป็นการเกษตรแบบอินทรีย์แท้ จึงไม่เพียงแต่ส่งผลดีต่อสุขภาพของผู้ผลิตเท่านั้นแต่ยังมีผลดีต่อผู้บริโภคด้วย ระบบอควาโปนิกส์สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายแบบททั้งแบบที่ทำเป็นระบบ ขนาดใหญ่หรือในระดับครัวเรือนมีศักยภาพที่จะทำได้ง่าย ๆ การเลี้ยงปลาในบริเวณบ้านไม่ว่าจะเป็นปลาสวยงาม หรือปลาเพื่อบริโภค สามารถรวมอยู่ในสวนเล็ก ๆ ปลูกเป็นพืชสวนครัว พืชสมนุไพรหรือแม้แต่ไม้ดอกไม้ประดับ ถ้าหากมีการติดตั้งระบบเพื่อเลี้ยงปลาและปลูกพืชในระบบนจี้ะทำให้ได้ทั้งปลาและผักสด ๆ ไว้บริโภค ซึ่งเป็นสิ่งที่ สมาชิกในครอบครัวมีความต้องการ และใช้เวลาดูแลไม่มากนัก ในอนาคตเมื่ออตุสาหกรรมอาหารมีการขยายตัวมากขึ้น อควาโปนิกส์เป็นโอกาสของผู้ปลูกผักสวนครัวเป็นแหล่งอาหารของผู้บริโภคในตลาดท้องถิ่นที่สามารถผลิต อาหารขึ้นใช้เองได้ตลอดทั้งปี

โดย ผศ.จามรี เครือหงษ์
สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ (เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ)
คณะเทคโนโลยีการเกษตรและเทคโนโลยีอุตสาหกรรมมหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์

จำนวนผู้เข้าชม 502 คน
©2020 กลุ่มวิจัยด้านเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการพัฒนาชุมชน (IT4CD)
All Rights Reserved. ติดต่อ orasa.t@nrsu.ac.th