ความหมายการเลี้ยงปลาร่วมกับการปลูกพืชแบบระบบอควาโปนิกส์ (aquaponics)

          ระบบอควาโปนิกส์ (Aquaponics) เป็นการผสมผสานระบบการเลี้ยงสัตว์น้ำและการปลูกพืชแบบไร้ดิน (ไฮโดรโปรนิกส์) เข้าไว้ด้วยกัน โดยอาศัยหลักที่ว่าน้ำทิ้งจากการเลี้ยงสัตว์น้ำอุดมไปด้วยธาตุอาหาร ได้แก่ สารประกอบ ไนโตรเจน ไม่ว่าจะเป็นแอมโมเนียหรือไนเตรท ซึ่งถือเป็นสารอาหารหลักสำหรับพืช พืชจะดูดซึมสารเหล่านี้ไปใช้ใน การเจริญเติบโต และทำให้น้ำมีความสะอาดเพียงพอที่จะปล่อยทิ้ง หรือถูกนำกลับมาใช้เพื่อควบคุมคุณภาพน้ำในบ่อเลี้ยงได้ อย่างไรก็ตาม การนำระบบอควาโปนิกส์ไปใช้งานให้ได้อย่างสมบูรณ์นั้น สัดส่วนของสัตว์น้ำและพืชที่ปลูกจะต้องมีความสัมพันธ์กัน โดยปริมาณของเสียที่เกิดขึ้นจากการเลี้ยง ได้แก่ ไนโตรเจนและฟอสฟอรัสจะต้องมี ปริมาณที่มากพอที่พืชจะสามารถนำไปใช้ได้อย่างเพียงพอ หากมีการปลูกพืชจำนวนมากแต่มีปริมาณของเสียน้อยก็จะทำให้พืชไม่เจริญเติบโตเท่าที่ควร ในทางตรงข้ามหากปริมาณของเสียมีมากเกินที่พืชจะนำไปใช้ จะส่งผลให้มีของเสียสะสมในระบบจนถึงระดับที่อาจเป็นพิษต่อสัตว์น้ำได้

         กระบวนการทำงานของระบบอควาโปนิกส์ ปัจจัยแรกที่ใส่เข้าไปในระบบระบบอควาโปนิกส์ คือ อาหารปลา เมื่อปลากินอาหารก็จะขับถ่ายของเสียออกมา ของเสียจะถูกแบคทีเรียเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติ ซึ่งพืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้

โดย ผศ.จามรี เครือหงษ์
สาขาวิชาเกษตรศาสตร์ (เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ)
คณะเทคโนโลยีการเกษตรและเทคโนโลยีอุตสาหกรรมมหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์